Επιστολές και έγγραφα του 1821

Βουσολίνου Ανυφαντή Ελένη*

Τα ιστορικά δεδομένα σχετικά με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης προέρχονται, κατά ένα μεγάλο μέρος, από τα Αυστριακά Αρχεία. Συγκεκριμένα, επιστολές και διάφορα έγγραφα, όπως εθνεγερτικού χαρακτήρα, παράλληλα και με διοικητικό, οικονομικό και κοινωνικό  περιεχόμενο, άρα με υλικό πολλαπλών αναγνώσεων, αποτέλεσαν από πολύ νωρίς λεία των Αυστριακών Κρατικών Αρχείων λόγω των πυκνών γραπτών μηνυμάτων που στέλνονταν κατά βάση στο Βουκουρέστι.

Αυτό συνέβαινε λόγω της ευκολίας του αυστριακού Προξενείου να αποκτά  με ευκολία τέτοια στοιχεία. Επιπλέον, επιστολές εμπιστευτικές, προερχόμενες από την Οδησσό, αποτέλεσαν και αυτές σημαντική πηγή για την κατανόηση των συνθηκών που επικρατούσαν κατά τις παραμονές της έκρηξης της Ελληνικής Επανάστασης, έτσι αποτέλεσαν και αυτές βάση για την εξιστόρηση των γεγονότων του 1821.

Ωστόσο, δεν είναι τυχαίο ότι πολλές επιστολές και έγγραφα ξεκινούν από την Κέρκυρα. Μία από αυτές τις επιστολές προέρχεται από το Συνταγματάρχη Weiss προς το Μέττερνιχ. Γράφτηκε στις 17 Ιουνίου 1821, στην Κέρκυρα. Ο Συνταγματάρχης ενημερώνει τον πολέμιο της ελληνικής υπόθεσης Μέττερνιχ ότι ο Λόρδος Στράνφορτ καταλάβαινε τα διπλά παιχνίδια της διπλωματίας. Από τη μια ο Στρογγανώφ διαβεβαίωνε την Πύλη ότι δεν υπήρχε καμία αρωγή της Ρωσίας για το σκοπό της ανεξαρτητοποίησης των Ελλήνων, από την άλλη αποδεικνυόταν ότι υπήρχαν μυστικά έγγραφα που σηματοδοτούσαν το αντίθετο.

 Εκείνος που φαίνεται να εξαγριώνεται για την κατάσταση αυτή ήταν ο ΡέιςΕφέντης, Το βασικό του ερώτημα σε αρκετές επιστολές είναι το γιατί η Ρωσία «δεν έκοβε όλα τα κεφάλια» που εργάζονταν ενάντια στην πολιτική της Ιεράς Συμμαχίας και υπέρ του ελληνικού έθνους.

 Συγχρόνως ο ίδιος ο Στράνφορτ έδινε την προσωπική του άποψη για το ότι πολλά έγγραφα που μπορούσε να μελετήσει, από τη στιγμή που έρχονταν στη δική του κατοχή, φανέρωναν ότι η Ρωσία άρχιζε να υπερασπίζεται την επαναστατική εταιρεία που ξεσήκωνε για εξεγέρσεις. Παράλληλα, διαβεβαίωνε ότι εμπλεκόμενο φαινόταν να είναι και το όνομα του Καποδίστρια για ενέργειες που ενίσχυαν τις θέσεις για τη μη πάταξη του Αγώνα των Ελλήνων, καθότι δεν εμπεριέχονταν κηρύγματα παρόμοια με κοινωνικο ανατρεπτικά κινήματα.

 Μια άλλη χαρακτηριστική επιστολή, γραμμένη στις 5 Ιουλίου 1821, πάλι προερχόμενη από την Κέρκυρα, γραμμένη από το Weiss για το Μέττερνιχ περιέγραφε την κίνηση ελληνικών πολεμικών πλοίων απέναντι από την Κέρκυρα. Επίσης, υπήρχε και περιγραφή γεγονότων που αφορούσαν τους Σουλιώτες και τους Παργιώτες. Επίσης, αναφερόταν και η κατάσταση ανάμεσα στον Αλή πασά και το Χουρσήτ. Πέραν αυτών, πολλές άλλες επιστολές αναφέρονταν σε γεγονότα που ξεκινούσαν από την Κέρκυρα.

Η μελέτη όλου αυτού του υλικού φωτίζει βασικές πτυχές των αρχών της Επανάστασης. Ο Μέττερνιχ φαίνεται να γνωρίζει άμεσα πληθώρα γεγονότων και από την αρχή να θεωρεί ότι ο Καποδίστριας ήταν η κινητήρια δύναμη για την εξέλιξη της ελληνικής υπόθεσης. Σε κάθε περίπτωση αναδεικνύονται στοιχεία που διαμορφώνουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο η αυστριακή πλευρά προσπαθούσε με κάθε τρόπο να σταματήσει τις ενέργειες των επαναστατών. Επίσης, αποδίδεται και ο ρόλος των νησιωτών του Ιονίου απέναντι στην εδραίωση της Ελληνικής Επανάστασης μέσα από πολυεπίπεδες καταστάσεις. 

 Έτσι, στην περίοδο της αγγλικής ξενικής κυριαρχίας η Κέρκυρα έπαιξε το δικό της ρόλο στα γεγονότα του 1821: άνθρωποι, ιδέες, μετακινήσεις από και προς την Κέρκυρα αποτέλεσαν μέρος του Αγώνα.

*δημοσιεύθηκε στο φύλλο 8ης-4-2022 της ΚΣ στη στήλη “Από τα Παλιά στο Σήμερα”

Ακολουθήστε το kerkyrasimera.gr για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα από την Κέρκυρα.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Ακολουθήστε μας στο twitter

Ακολουθήστε μας στο Facebook