Κέρκυρα: Τα κάλαντα του Λαζάρου (φωτο-video)

Το Σάββατο του Λαζάρου είναι από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας και θεωρείται η «πρώτη γεύση» της Μεγάλης Εβδομάδας. Μέρα νίκης της ζωής επί του θανάτου. Το Σάββατο του Λαζάρου ή Λαζαροσάββατο στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και σε όσες καθολικές εκκλησίες ακολουθούν το βυζαντινό τελετουργικό είναι η μέρα πριν την Κυριακή των Βαΐων.

Την ημέρα αυτή εορτάζεται η ανάσταση του Λαζάρου από τη Βηθανία, ένα γεγονός το οποίο περιγράφεται στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον. Το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαΐων έχουν τη μοναδική θέση στο εκκλησιαστικό έτος ως μέρες χαράς ανάμεσα στη Μεγάλη Σαρακοστή και το θρήνο της Μεγάλης Εβδομάδας.

Το Σάββατο του Λαζάρου είναι μέρα στην οποία, παραδοσιακά, οι ερημίτες εγκαταλείπουν τις σκήτες τους και επιστρέφουν στο μοναστήρι για τη Μεγάλη Εβδομάδα.

Στην Ελλάδα, το Σάββατο του Λαζάρου φτιάχνουν ειδικά ψωμάκια που μοιάζουν με σαβανωμένο άνθρωπο και ονομάζονται λαζαράκια, ενώ τα παιδιά τραγουδούν τα λαζαρικά, κάλαντα ειδικά για την ημέρα.

Η ανάσταση του Λαζάρου θεωρείται η «πρώτη Λαμπρή» αφού η εκ νεκρών έγερση του αγαπημένου φίλου του Χριστού θεωρείται προικονομία της δικής του Ανάστασης.

Ωστόσο η γιορτή έχει και την ψυχολογική της ερμηνεία, αφού ο λαός δεν θα μπορούσε να αφήσει στο περιθώριο την περιέργεια για το τι είδε ο Λάζαρος κατά την τριήμερή του ταφή, κάτι που αποτυπώνεται πλήρως στα κάλαντα.

Στην Κέρκυρα

Το Πάσχα στην Κέρκυρα αποτελεί ένα μοναδικό, σύνθετο λατρευτικό θρησκευτικό κράμα του παλιού τοπικού βυζαντινού τυπικού, με επιρροές από τα βενετικά πρότυπα και τα τοπικά αυτόνομα πολιτιστικά χαρακτηριστικά, ενώ παράλληλα είναι θεσμοθετημένο, από τα χρόνια της Βενετοκρατίας, να συνεορτάζεται από την Ορθόδοξη και Καθολική Εκκλησία. Στο κερκυραϊκό Πάσχα έχουν την τιμητική τους οι λιτανείες, οι λατρευτικές τελετές και οι ποικίλες εκδηλώσεις, που διεκπεραιώνονται με τη συμμετοχή των φιλαρμονικών και των χορωδιακών συνόλων, συνθέτοντας ένα μοναδικό σύνολο που μαγεύει τον επισκέπτη του νησιού. Την αυλαία των πασχαλινών εκδηλώσεων στην Κέρκυρα ανοίγουν όπως επιτάσσει το έθιμο τα «κάλαντα του Λαζάρου». Κάθε χρόνο, την παραμονή του Λαζάρου, στο χωριό Επίσκεψη, στη βόρεια Κέρκυρα, ψάλλοντα τα “Κάλαντα του Λαζάρου”. Πρόκειται για ένα ξεχωριστό έθιμο που αναβιώνει μόνο στην Κέρκυρα. Με τη δύση του ηλίου, σε όλες τις γειτονιές του χωριού, η τοπική χορωδία, αλλά και πλήθος κόσμου, τραγουδάνε τα κάλαντα Λαζάρου. Τα κάλαντα εξιστορούν όλη την ιστορία της Ανάστασης του Λαζάρου…

«Με τον ορισμό λόγο να πούμε και το Λάζαρο να διηγηθούμε Καλησπέρα σας καλή βραδία, ήρθε ο Λάζαρος με τα Βαΐα Αν κοιμόσαστε να ασκωθείτε και αν κάθεστε ν’ αφρικαστείτε. Αγρικήσατε μεγάλο θαύμα, όπου έγινε δαιμόνων τραύμα. Πήγεν ο Χριστός στη Βηθανία διότι εκεί ήταν πολύ απιστία. Όσοι έμαθαν τον ερχομό του, όλοι τρέξανε στον ορισμό του. Όλοι τρέξανε μικροί, μεγάλοι, όλοι Χριστιανοί Εβραίοι κι άλλοι Καβαλίκεψε εις πώλου όνο, έτσι έμελλε τούτο το χρόνο Και τα νήπια παιδιά Εβραίων, δια την πομπή των Ιουδαίων. Άλλοι έκοβαν κλάδους και Βάϊα, συντηνέχοντες τα λόγια τα Άγια. Άλλοι έλεγαν ευλογημένος ο ερχόμενος και κηρυγμένος. Τότε ο Χριστός εμπρός κινάει και ο λαός τον ακλουθάει. Τότε τρέξανε Μάρθα, Μαρία, γιατί ήτανε μεγάλη χρεία. Πού είναι ο Λάζαρος, πού είν’ ο αδερφός μου, πού είν’ ο φίλος μου και ξάδερφός μου; Λέγουν Λάζαρος είν’ πεθαμένος, τετραήμερος στη γη θαμμένος. Λέγει πάμετε να τον ιδούμε και στον τάφο του να λυπηθούμε. Πάτησε ο Χριστός στην πλάκα επάνω, «Δεύρο Λάζαρε, σήκω επάνω». Κι ώ του θαύματος η γη εταράχθη και ο Λάζαρος ορθός εστάθη. Πού ήσουν Λάζαρε, πού ‘σαι αδερφέ μου, πού ήσουν φίλε μου και γνώριμέ μου; Δώστε μου να πιω λίγο νεράκι, τι είν’ το στόμα μου πικρό φαρμάκι. Είν’ τ’ αχείλι μου είν’ μαραμένο και από τη γη φαρμακωμένο. Δώστε μου να πιω να σας μιλήσω και το θάνατο να λησμονήσω. Ήμουνα βαθιά στη γη θαμμένος και με τους νεκρούς ανταμωμένος. Τι είν’ ο θάνατος που περιμένει κάθε άνθρωπο στην Οικουμένη. Τώρα ευχόμεθα καλήν υγεία, Καλή Ανάσταση και ευτυχία. Χρόνους Πολλούς»… Στο άκουσμα των καλάντων οι νοικοκυρές κερνάνε ντόπιους, σαρακοστιανούς μεζέδες και τοπικό κόκκινο κρασί. Το χωριό ησυχάζει μόνο τα χαράματα…

Ανήμερα του Σαββάτου του Λαζάρου, στο Ιστορικό Κέντρο της πόλης, αναβιώνει το πρωί από τον Φορέα Κορφιάτικης Έκφρασης, ένα μοναδικό έθιμο που χάνεται στα βάθη των χρόνων όταν ένας Κερκυραίος, ο εκλεκτός του νησιού, συνήθιζε να φορά μια κόκκινη μπλούζα, που έδενε στη μέση του με ένα κορδόνι από πολύχρωμες κορδέλες.  Στα χέρια του κράταγε ένα κοντάρι στην κορυφή του οποίου υπήρχε ένα πρόσωπο, σκαλισμένο σε ξύλο, που παρίστανε τον Λάζαρο. Επάνω στο κοντάρι είχε κρεμασμένα διάφορα στολίδια. Μαζί του και δυο οργανοπαίχτες που τον συνόδευαν να πει τα Κάλαντα του Λαζάρου. Πήγαιναν λοιπόν στα σπίτια και τα μαγαζιά και εισέπρατταν χρήματα. Απαραιτήτως όλοι αγόραζαν κάτι από αυτά που είχε κρεμασμένα στο κοντάρι, αφού τα θεωρούσαν σαν φυλακτά, που κρέμαγαν στο προσκεφάλι τους. Αργότερα το έθιμο συνεχίστηκε από ομάδες μουσικών και από παιδιά, που έπαιζαν ή τραγουδούσαν αυτά τα κάλαντα. Εκτός από την αναβίωση του συγκεκριμένου εθίμου σε διάφορα σημεία τις πόλης όπως και στην πλατεία Δημαρχείου πολιτιστικά σωματεία και φιλαρμονικές παίζουν και τραγουδούν τα καθιερωμένα κάλαντα του Λαζάρου.

Ακολουθήστε το kerkyrasimera.gr για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα από την Κέρκυρα.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Ακολουθήστε μας στο twitter

Ακολουθήστε μας στο Facebook