Καλοκαίρι 1923

Βουσολίνου Ανυφαντή Ελένη*

 Ένα πρόσωπο που έπαιζε σημαντικό ρόλο για τη χάραξη της ελληνοαλβανικής μεθορίου το καλοκαίρι του 1923 ήταν ο Ιταλός Στρατηγός Ενρίκο Τελίνι ως βασικό μέλος της αρμόδιας Διεθνούς Επιτροπής, Όταν μεταξύ Κακαβιάς Ιωαννίνων, στις 27 Αυγούστου 1923, ακριβώς ένα χρόνο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, η ιταλική  ομάδα του, με αρχηγό τον ίδιο, βρισκόταν σε αποστολή για την επιτέλεση του έργου αναγνώρισης της κοιλάδας του Δρίνου, δέχτηκε επίθεση από οργανωμένη ομάδα. Ο ίδιος και όλα τα μέλη της ομάδας αυτής δολοφονήθηκαν. Η ενέδρα θεωρήθηκε από το Μουσολίνι υποκινούμενη από την επαναστατική κυβέρνηση του Πλαστήρα, ενώ, σύμφωνα με σημαντικά δεδομένα οργανώθηκε και πραγματώθηκε κατόπιν σχεδίου της ιταλικής φασιστικής κυβέρνησης και Αλβανών πρακτόρων. Το τελεσίγραφο, ωστόσο, που άμεσα ο Μουσολίνι επέδωσε στην Ελλάδα απαιτούσε, μεταξύ περαιτέρω επαχθών όρων, και την άμεση καταβολή, εντός πέντε ημερών, του ποσού των πενήντα εκατομμυρίων ιταλικών λιρετών, αξίωση που δεν έγινε δεκτή, όπως και η απόδοση της εγκληματικής επίθεσης.

 Δεν ήταν δύσκολο για το Μουσολίνι να δημιουργήσει μεγάλο θέμα εκμεταλλευόμενος το γεγονός, προκειμένου να προβάλει την πυγμή του πάνω στις διεκδικήσεις του για τα θέματα της Βαλκανικής και των γενικότερων γεωπολιτικών επιδιώξεων της Ιταλίας. Χωρίς να υπολογίζει το καθεστώς της ουδετερότητας της Κέρκυρας, που από το 1824 είχε διεθνώς αναγνωριστεί, προχώρησε στο βομβαρδισμό της, κυρίως των φρουρίων της, με σκοπό την κατάληψη του νησιού ως αντίποινα στην άρνηση  συμπόρευσης της Ελλάδας στις απαιτήσεις του. Η παρουσία των  Μικρασιατών προσφύγων που προσωρινά είχαν εγκατασταθεί στους χώρους αυτούς δεν έπαιξε κανένα κατασταλτικό ρόλο στην απόφασή του. Χωρίς να υπερασπιστεί κανείς τον άμαχο πληθυσμό ο βομβαρδισμός και η κατάληψη της Κέρκυρας αποτέλεσε σκληρή πραγματικότητα. Η Κοινωνία των Εθνών, ο νεοσύστατος τότε διεθνής οργανισμός, δεν μπόρεσε να αποτρέψει την κυνική απόφαση, ούτε και ο Γονατάς και ο Πλαστήρας έσωσαν την Κέρκυρα.

 Ξεχωριστή μορφή αντίστασης ήταν ο Νομάρχης Ευριπαίος που δε δίστασε να κατηγορήσει δριμύτατα τον Ιταλό Ναύαρχο Σολάρι, στον οποίο, όταν τον οδήγησαν ενώπιόν του, για να του αποδοθούν οι κύριες ευθύνες για τη μη παράδοση του νησιού, κάθε φράση του ήταν ένας ύμνος αξιοπρέπειας, χωρίς να έχει την παραμικρή ενίσχυση από κανέναν πραγματιστή της ουσιαστικής ενίσχυσης της ειρήνευσης. Οι εικόνες της φρίκης που η Κέρκυρα απρόσμενα ζούσε δεν του επέτρεπαν παρά να εκφράζει το μεγαλείο της απολιόρκητης ψυχής.

Ιδιαίτερα ηρωική μορφή αντίστασης ήταν και εκείνη του Μητροπολίτη Αθηναγόρα, του μετέπειτα Οικουμενικού Πατριάρχη. Δε δέχτηκε ποτέ τη συνεργασία με τους Ιταλούς κατακτητές, αντίθετα με σκληρότητα λόγων και με το υψηλό του φρόνημα αποστρεφόταν την κάθε προσπάθειά τους για τη δική του διαμεσολάβηση στην ανήλεη ιταλική ενέργεια κατά της ελευθερίας και της Δημοκρατίας.

 Η απελευθέρωση της Κέρκυρας προέκυψε μετά τη διεθνή παρέμβαση στις 27 Σεπτεμβρίου 1923, αφού ήταν πασιφανές ότι η δολοφονία του Τελίνι και της ομάδας του ήταν ένα οργανωμένο σχέδιο και η Κέρκυρα τόπος μαρτυρίου. Ο Σολάρι είχε παίξει κυρίαρχο ρόλο στα τεκταινόμενα, ισχυρότερο και από εκείνο του Μουσολίνι. Το ποσό που απαιτήθηκε αποδόθηκε, βέβαια, στην Ιταλία, ωστόσο στο γεγονός αυτό της κατάληψης της Κέρκυρας το ανώτερο στοιχείο όλων αποτέλεσε η ίδια η αντίσταση της κερκυραϊκής ψυχής απέναντι στην ωμότητα. 

*δημοσιεύθηκε στο φύλλο 9ης-7-2022 της ΚΣ στη στήλη “Απο τα παλιά στο σήμερα”

Ακολουθήστε το kerkyrasimera.gr για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα από την Κέρκυρα.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Ακολουθήστε μας στο twitter

Ακολουθήστε μας στο Facebook