Περί Σολωμού

Βουσολίνου Ανυφαντή Ελένη*

Όσο κι αν μπορεί να αναφέρεται η αξία του Σολωμού, ποτέ δεν είναι εύκολο να αποδοθεί η δύναμη της σκέψης του, η παρακαταθήκη του ως η βαθειά αστείρευτη πηγή για τη νεώτερη, και όχι μόνο, ποίηση και η μοναδική συνδρομή του στη διαμόρφωση των ιδανικών για το μπόλιασμα της ελληνικής ψυχής.

Εκτός των πολλών συνιστωσών της ξεχωριστής προσφοράς του και της εκλεπτυσμένης σκέψης του, μέσα στο απλό ελληνικό λόγο, μπορούν να ξεχωρίσουν δύο στοιχεία: η μεγάλη σημασία που έδινε στο ρόλο της μουσικότητας και στην αποτύπωση της κάθε ιδέας στην καθημερινής πηγαία γλώσσας του λαού.

Η δική του συντροφιά δε θα μπορούσε να μην  περιλάμβανε, στα δεκαοχτώ χρόνια που έζησε στην Κέρκυρα, το Μάντζαρο. Στη συμβολή του ιδίου απέδιδε τη δική του προσπάθεια απόδοσης και εξωτερίκευσης των σκέψεών του, ουσιαστικά με την πιο δημιουργική λογοτεχνική δυναμική και τη ζωντανή και καθάρια έκφραση, χωρίς ποτέ ο ίδιος να περιαυτολογεί.

Πιστός στην απλότητα και στην Ιδέα, αυτή την αγνή παρορμητική δύναμη της ψυχής που η δύναμη του αγνού φωτός διαχέει υψηλές αξίες, κατόρθωσε να διαμορφώνει το συνεχές αξιακό πλαίσιο της ζωής. Κεντρικό πρόσωπο η γυναίκα και σταθερή βάση η πατρίδα, πάντα για το αγνό και αιώνιο νόημα που διαμορφώνει στέρεη βάση στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και κρατάει ισχυρή την προσωπικότητα, χωρίς να αιχμαλωτίζεται από την όποια κατωτερότητα.  

Από την άλλη η απόφασή του για την απλή μετακένωση των ιδεών του μέσα στον απλό καθημερινό ζωντανό λαϊκό λόγο δεν ήταν τυχαία. Ό ίδιος σαν ένας Δάντης αφουγκραζόταν παράλληλα την ουσία της καθημερινότητας, την ανάγκη της πατρίδας, την αξία της αγωνιστικότητας για τη διαφύλαξη των αναπαλλοτρίωτων αξιών, όπως της ελευθερίας, της ισότητας, της δημιουργίας, της συναδελφικότητας. Ακόμη και οι δυσκολοταίριαστοι, όπως έλεγε ο Καλοσγούρος, θα μπορούσαν να βρουν ταίριασμα μέσα από τα λόγια και τη σκέψη του Σολωμού.

Η σημερινή αξία του Σολωμού δε χρειάζεται ανάλυση. Ωστόσο, το στοιχείο ότι ο ίδιος παραμένει το απόλυτο σημαντικό πρόσωπο που με την ψυχή του φώτισε τα υψηλά νοήματα μπορεί να είναι το ότι ήταν, είναι και θα είναι ο εκφραστής της αδάμαστης επαναστατικής σκέψης που περικλείει την αγνότητα, κάτι που μόνο η δική του ψυχή μπορούσε να νιώσει και να αποδώσει. Δεν αποτελεί υπερβολή το ότι συνώνυμο στη λέξη ύμνος είναι η σολωμική ποίηση και η σολωμική δημιουργία. Αυτή η δημιουργία έχει το απόλυτο συνταίριασμα στο γνήσιο πατριωτισμό και στην αγωνιστικότητα, όχι μόνο για το 1821. Η σολωμική μετουσίωση έχει την άμεση συσχέτιση με την ίδια την ανάδυση του γνήσιου εθνικού ελληνικού χαρακτήρα, μέσα στον οποίο οι μορφές, οι καταστάσεις, οι χώροι, οι δοξασίες, οι συμπεριφορές δεν είναι κίβδηλες συντεταγμένες της ζωής. Αντίθετα,  όλα αυτά μπορούν να αποτελούν ουσιαστικά στοιχεία μιας παναρμόνιας ανόθευτης πορείας ζωής χωρίς κανένα δηλωτικό στοιχείο κατωτερότητας και υποτέλειας.

Όποτε, λοιπόν, η σημερινή σκέψη προσπαθεί να ξεφύγει από τα τετρημένα και τα παράδοξα, είναι δυνατόν η επίδραση της σολωμικής Ιδέας να οδηγήσει στην ψυχική ενδυνάμωση, έτσι, «η δύναμή σου πέλαγο κ’ η θέλησή σου βράχος», να γίνεται, στον κόσμο τούτο και σε άλλους, κατά παράφραση των λόγων του Σολωμού, και να μπορεί να ποτίζεται η ψυχή και πάλι να οδηγείται.

*δημοσιεύθηκε στο φύλλο 16ης-7-2022 της ΚΣ στη  στήλη Απο τα Παλιά στο Σήμερα

Ακολουθήστε το kerkyrasimera.gr για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα από την Κέρκυρα.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Ακολουθήστε μας στο twitter

Ακολουθήστε μας στο Facebook