Σίδηρος στο αίμα, χάπια, φακελάκια, αμπούλες και παρενέργειες: Σίδηρος τροφών: Λανθασμένε αντιλήψεις

Δρ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΟΣΧΟΒΑΚΗ*

O σίδηρος είναι βασικό στοιχείο της λειτουργίας των κυττάρων του οργανισμού. Χωρίς σίδηρο, τα κύτταρα δεν θα μπορούσαν να μεταφέρουν ηλεκτρόνια και να μεταβολίσουν ενέργεια. Ο σίδηρος συντελεί στη μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς ως συστατικό της αιμοσφαιρίνης των ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Οι διαταραχές των επιπέδων σιδήρου του οργανισμού είναι από τα πιο κοινά παθολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ειδικός παθολόγος στην ιατρική πράξη. Από τις διαταραχές αυτές η πιο συχνή είναι η έλλειψη σιδήρου που εντοπίζεται συχνά ακόμη και σε νέους κατά τα λοιπά υγιείς ανθρώπους, προκαλώντας κόπωση διαταραχή συγκέντρωσης και υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τους. Ορισμένες λανθασμένες αντιλήψειςείναι ιδιαίτερα διαδεδομένες στο κοινό με αποτέλεσμα είτε ο πάσχων να καταφεύγει καθυστερημένα στον ιατρό ή να οδηγείται σε θεραπείες προτεινόμενες όχι σπάνια από το ιντερνετ  που δημιουργούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που επιλύουν. Στο παρόν άρθρο εκτίθενται ορισμένες από τις πιο διαδεδομένες λανθασμένες αντιλήψεις.

1. Λανθασμένη αντίληψη 1

Όταν κάποιος πάσχει από έλλειψη σιδήρου πρέπει να αναπληρώσει την έλλειψη σιδήρου με χάπια σιδήρου, διότι δεν κάνει καλή διατροφή.

Ο οργανισμός, ιδιαίτερα στον υγιή νέο έχει αντισταθμιστικούς μηχανισμούς αύξησης της απορρόφησης σιδήρου από το πεπτικό σύστημα σε περίπτωση που η διατροφή του δεν είναι πλούσια σε σίδηρο. Έτσι ενώ η έλλειψη σιδήρου μπορεί να έχει ως αίτιο την διατροφική ανεπάρκεια σιδήρου, πριν δοθεί οποιοδήποτε θεραπευτικό πρόγραμμα πρέπει να διερευνηθεί εάν το πρόβλημα οφείλεται αμιγώς σε ανεπαρκή πρόσληψη ή έχει άλλα αίτια όπως καρκινώματα εντέρου που προκαλούν αυξημένες απώλειες από το πεπτικό σύστημα, ορμονικές διαταραχές στην γυναίκα που προκαλούν αυξημένες απώλειες με την έμμηνο ρήση,φλεγμονές που διαταράσσουν την διάθεση του προσλαμβανόμενου σιδήρου κ.λπ.Κατά την διερεύνηση της σιδηροπενίας, στοιχεία από το ιστορικό που αφορούν την ηλικία, την διατροφή, την χρήση φαρμάκων, το οικογενειακό ιστορικό, την έκθεση σε τοξικές ουσίες, το κάπνισμα, τις συνήθειες του εντέρου, το χρώμα των ούρων και των κοπράνων είναι πολύ σημαντικά. Τα στοιχεία αυτά σε συνδυασμό με τα αντικειμενικά ευρήματα της ιατρικής εξέτασης είναι σημαντικά για την παραγγελία των εργαστηριακών εξετάσεων που απαιτούνται, την εντόπιση του αιτίου της σιδηροπενίας και τη σωστή αποκατάστασή της.

2. Λανθασμένη αντίληψη 2

Μία χαμηλή μέτρηση σιδήρου είναι αρκετή για να τεκμηριωθεί η έλλειψη σιδήρου στον οργανισμό

Μία μόνο χαμηλή τιμή μπορεί να μην αντανακλά πραγματική έλλειψη και πρέπει να συνεκτιμάται με την φεριτίνη ορού που αποτελεί δείκτη των αποθηκών σιδήρου του σώματος αλλά και του βαθμού φόρτωσης των ιστών με σίδηρο. Εναλλακτικά η χαμηλή τιμή πρέπει να επιβεβαιώνεται σε διαδοχικές μετρήσεις. Είναι σημαντικό η μέτρηση να γίνεται όταν ο οργανισμός δεν πάσχει από  οξεία ή χρόνια φλεγμονή στο σώμα ή δεν ευρίσκεται υπό αυστηρή νηστεία.

3. Λανθασμένη αντίληψη 3

Εφόσον έχω έλλειψη σιδήρου μπορώ να παίρνω χάπια σιδήρου σε μόνιμη βάση

Παρά το χρήσιμο ρόλο του σιδήρου στον οργανισμό, η υπερφόρτωση με σίδηρο προκαλεί σοβαρά προβλήματα. Στην υπερφόρτωση με σίδηρο, το σώμα προσπαθεί να προστατεύσει τον εαυτό του από τον ελεύθερο σίδηρο, διότι μετέχει σε χημικές αντιδράσεις που παράγουν ελεύθερες ρίζες. Έτσι η περίσσια του σιδήρου αποθηκεύεται στους ιστούς με τη μορφή δεσμευτικών συμπλόκων πρωτεϊνών. Λόγω υπερφόρτωσης, γίνεται εναπόθεση σιδήρου σε ιστούς και δυσλειτουργία του οργάνου, ανάλογα με τον ιστό εναπόθεσης. Έτσι επί εναποθέσεως σιδήρου στην καρδιά προκαλούνται καρδιακά προβλήματα, επί εναποθέσεως στο ήπαρ ηπατικά προβλήματα κ.ο.κ. Μία από τις βασικές αιτίες τοξικής άθροισης του σιδήρου στο σώμα είναι η αλόγιστη χρήση συμπληρωμάτων σιδήρου. Τα φάρμακα για το σίδηρο μπορεί να προκαλέσουν επιπρόσθετα φούσκωμα δυσκοιλιότητα ναυτία έμετους μαύρα κόπρανα.

4. Λανθασμένη αντίληψη 4

Εφόσον έχω έλλειψη σιδήρου πρέπει να τρώω κόκκινο κρέας σε καθημερινή βάση

Παρά το γεγονός ότι το κρέας περιέχει υψηλής ποιότητας αφομοιώσιμο σίδηρο, η καθημερινή χρήση του δεν συνιστάται. Τα οστρακοειδή και οι σαρδέλες περιέχουν επίσης υψηλής ποιότητας αφομοιώσιμο σίδηρο. Ο σίδηρος των φυτικών τροφών είναι λιγότερο αφομοιώσιμος αν και σημαντικές ποσότητες ευρίσκονται σε όσπρια, ελιές, κινόα, μανιτάρια, σπανάκι, κουνουπίδι, σκούρα πράσινα λαχανικά, πατάτες λιαστές ντομάτες.

5. Λανθασμένη αντίληψη 5

Δεν μπορώ να κάνω κάτι για να αυξήσω την απορρόφηση σιδήρου στο γεύμα μου

Συνδυάστε τις τροφές υψηλής περιεκτικότητας σε σίδηρο µε τρόφιµα πλούσια σε βιταµίνη C, όπως χυµό πορτοκαλιού, φράουλες, πιπεριές, Η βιταµίνη C αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου.

Αποφύγετε να συνδυάζετε τροφές πλούσιες σε σίδηρο µε:

Τσάι, καφέ, αναψυκτικά τύπου κόλα, κόκκινο κρασί, γαλακτοκοµικά ή άλλες τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, διότι μπορούν να μειώσουν την απορρόφηση σιδήρου. 

*Είναι ειδική Παθολόγος – Αρθρογράφος στην “Κ.Σ.”

** Το άρθρο δημοσιεύεται στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας «Η ΚΕΡΚΥΡΑ ΣΗΜΕΡΑ» (12/01/22)

Ακολουθήστε το kerkyrasimera.gr για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα από την Κέρκυρα.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Ακολουθήστε μας στο twitter

Ακολουθήστε μας στο Facebook