Στην εποχή της Επτανήσου Πολιτείας

Βουσολίνου Ανυφαντή Ελένη

Κατά την περίοδο της ξενικής κυριαρχίας των Ρωσοτούρκων στην Κέρκυρα (1799-1807) σημαντικό γεγονός υπήρξε η διαμόρφωση των απαρχών συνταγματικής διεργασίας Στην συντέλεση αυτή τέσσερα συνταγματικά κείμενα έπαιξαν το σημαίνοντα ρόλο.

Έτσι, κατά το πρώτο από αυτά, το Σύνταγμα του 1800, άρχισε η γένεση των συνταγματικών διατυπώσεων. Ουσιαστικά, με το πρώτο αυτό συνταγματικό κείμενο διαμορφωνόταν στο κάθε νησί της Επτανήσου Πολιτείας ειδικό καθεστώς, κάτω από την επίδραση των αρχών της διατήρησης της «καθεστηκυίας τάξης», χωρίς ανατροπές εκδημοκρατισμού. Σε κάθε περίπτωση  το συνταγματικό πλαίσιό του ακολουθούσε την ιδιαίτερη σχέση μεταξύ της Ρωσίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στη συνέχεια, το επόμενο συνταγματικό κείμενο του 1801, το  «Σχέδιο Συντάγματος της Έντιμης Αντιπροσωπείας» είχε και πάλι χαρακτήρα «της τάξεως των ευγενών». Ωστόσο, διαφοροποίηση άρχισε να υπάρχει με το επόμενο συνταγματικό  κείμενο, εκείνο που αποτέλεσε το «Σύνταγμα της Επτανήσου Πολιτείας» (1803), καθώς αποτέλεσε  το μόνο από τα τέσσερα επτανησιακά Συντάγματα που βασίστηκε σε όρους δημοκρατικής διαμόρφωσης και ορολογίας. Σύμφωνα με αυτό βασική αρχή ήταν η διασφάλιση των ατομικών ελευθεριών. Κατά το τελευταίο, δε,  συνταγματικό κείμενο, το «Σχέδιο Αναθεώρησης της Συνταγματικής Πράξης της Επτανήσου Πολιτείας», του 1806, αποτυπώνεται η αντίθεση της Ρωσίας απέναντι στην εφαρμογή του προγενέστερου Συντάγματος του 1803.

Με τα Σύνταγμα του 1803, με το χαρακτηρισμό ως «Κατάστασις της Επτανήσου Πολιτείας».  το οποίο ψηφίζεται από τους Αντιπροσώπους των Εφτά Νησιών, θεσπίζονται, για πρώτη φορά στον ελλαδικό χώρο, οι κανόνες που προωθούν το πλαίσιο της διακυβέρνησης. Σε αυτό το πλαίσιο ένα σημείο αποτύπωσης με διαχρονική αξία για την Ιστορία των Πολιτικών Θεωριών αποτελεί η αναφορά στην ευεργετική δύναμη της «μεταβολής των δοκήσεων» υπέρ της προόδου.

 Πάνω σε αυτό το αξίωμα τίθεται η συνάρτηση μεταξύ της παράδοσης και της νεωτερικότητας, μεταξύ του παρελθόντος και του μέλλοντος, δια μέσου της ισορροπημένης πορείας στην αναφορά του παρόντος. Ειδικότερα, εάν προκύπτει μια επαναστατική αλλαγή χωρίς μια ήπια ή αρμονική συνάρτηση του παλαιού με το νέο, μπορεί να προκύπτουν αλυσιδωτές αντιδράσεις ή έντονες ανατροπές που δεν προωθούν τη μετακένωση με δυνατότητα ευεργετικής προόδου για την κοινωνία. Σε αντίθετη περίπτωση, μια «άτακτη» πρόοδος μπορεί να προκαλέσει γενική κοινωνική, και πολιτειακή, αναταραχή και να μην εξασφαλίσει «πνοή προοόδου» για την εξέλιξη από το χθες στο σήμερα και το αύριο.

Ανεξάρτητα από το εάν οι όποιες αλλαγές είναι άμεσα αναγκαίες ή όχι, ανεξάρτητα από την κοινωνική βούληση που κινεί την όποια ανάγκη αλλαγών, το ζητούμενο που τίθεται είναι και η ανάγκη της πολιτικής νηφαλιότητας, η οποία  συναρτάται με την έννοια της συναίνεσης. Όσο κι αν μπορεί να υπάρχει, για το κάθε άτομο,  η θέση και η αντίθεση μεταξύ της έννοιας της αλλαγής, τουλάχιστον μπορεί να υπάρχει και μια «πραγματιστική σύνθεση» μεταξύ του παρελθόντος και της παράδοσης, από τη μια, και της εξέλιξης και της μοντερνοποίησης, από την άλλη. Ένας χρυσός κανόνας ισορροπημένης μετάβασης, μια αξία που προέρχεται μέσα από τα αξιώματα που η Επτάνησος Πολιτεία μπόρεσε να προβάλει και να αποτυπώσει. Κοντολογίς, η συναίνεση πάντα αποτέλεσε, και αποτελεί, αιτούμενο των κοινωνιών, το ζήτημα είναι κατά πόσο αυτή επιτυγχάνεται και κατά πόσο προωθεί και την αρμονική μετάβαση και την πρόοδο των κοινωνιών.  

Ακολουθήστε το kerkyrasimera.gr για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα από την Κέρκυρα.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Ακολουθήστε μας στο twitter

Ακολουθήστε μας στο Facebook