Προεκτάσεις του Μικρασιατικού για την Κέρκυρα

Βουσολίνου Ανυφαντή Ελένη

Στον 20^ο αι. δεν ήταν λίγες οι φορές κατά τις οποίες η Ιταλία βρισκόταν απέναντι σε ζητήματα εθνικής σημασίας των Ελλήνων, ιδίως κατά την περίοδο όπου ο Κεμάλ μυστικά και μεμονωμένα συμφωνούσε με τις Μεγάλες Δυνάμεις, ουσιαστικά ενισχύοντας την προετοιμασία του για τη δημιουργία του τουρκικού κράτους και τον αφανισμό των Ελλήνων στην πάλαι ποτέ Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Έτσι, περιπτώσεις τέτοιων συμφωνιών, όπως, εκατέρωθεν, της Ιταλίας και της Γαλλίας με τον Κεμάλ το 1921, μετά το προγενέστερο τουρκοσιοβετικό σύμφωνο τον Ιούλιο του 1921, εξαναγκάζουν τον Κεμάλ να απαντά στις σοβιετικές αιτιάσεις για αθέτηση εκ μέρους των κεμαλικών εθνικιστών της αρχικής δικής τους συμφωνίας, που θα έπρεπε να είναι και η βασική πράξη συμφώνων εκατέρωθεν, με την απλή θέση ότι αυτή ποτέ δεν ακυρώθηκε. Πράξη ενεργής ουδετεροφιλίας, λοιπόν!

Η στάση των Μεγάλων Δυνάμεων απέναντι στις εθνικές διεκδικήσεις της περιόδου 1919-1922, από τη μια έχει αφετηρία στοχασμού τα παρεπόμενα της επιστροφής του Κωνσταντίνου. Αυτό, καθότι με την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές της 1^ης Νοεμβρίου 1920, με το αποτέλεσμα των 118 εδρών στους Φιλελεύθερους και των 251 στην Ενωμένη Αντιπολίτευση, και το ανάλογο αποτέλεσμα της επανόδου του Κωνσταντίνου, βάσει του δημοψηφίσματος της 22^ης Νοεμβρίου 1920, που θεωρητικά σήμαινε ότι και όλοι οι βενιζελικοί ψηφοφόροι «μεταστράφηκαν» σε βασιλόφρονες και ότι αυξήθηκαν, ξαφνικά, οι ψηφοφόροι κατά 33%,, η Ελλάδα άρχισε να χάνει στην υπόθεση του Μικρασιατικού. Ουσιαστικά, εύκολα προέκυψε το πρόσχημα των Συμμάχων να αφήσουν την Ελλάδα μόνη της στη μικρασιατική υπόθεση, στρατιωτικά και οικονομικά και διπλωματικά.

   Από την άλλη, πλέον με τη συμμαχική διακήρυξη περί της δυνατότητας απόλυτης ελευθερίας κινήσεων κάθε συμμαχικής κυβέρνησης αναφορικά με την εξέλιξη του μικρασιατικού, όπως και με τη γενική απόφαση περί του οικονομικού αποκλεισμού στην Ελλάδα, ο Κεμάλ μπορούσε να οδεύει για την ανατροπή της Συνθήκης των Σεβρών.  Ακόμη και η αγγλική πλευρά, φαινομενικά πιο ευνοϊκή προς τις ελληνικές επιδιώξεις, φανερά έδειχνε την απέχθειά της προς το, γνωστό για τα φιλογερμανικά του αισθήματα, Κωνσταντίνο, ιδίως για την επιδίωξή του περί ουδετερότητας κατά την περίοδο 1914-1918.

Μέσα σε όλη αυτήν την κατάσταση οι Ιταλοί προτιμούσαν με οικονομικά ανταλλάγματα την υπογραφή αποχώρησης από τη νοτιοδυτική Μικρασία, όπως προέκυψε στις 13 Μαρτίου 1921, δηλαδή λίγο μετά την υπογραφή του συμφώνου φιλίας με τους Σοβιετικούς. Παράλληλα και οι Γάλλοι είχαν προχωρήσει σε ανάλογη πράξη, με την αποχώρησή τους από τη νοτιανατολική Μικρασία. Έτσι, ο μεγάλος νικητής, ο Κεμάλ, σταδιακά και μεθοδικά, έφερνε τη μεγάλη ανατροπή, ενώ συγχρόνως έδειχνε ότι με την ενεργητική ουδετεροφιλία, και όχι με παθητική ουδετεροφιλία, μπορούσε να εξυπηρετεί τη χώρα του και να κερδίζει, αλλά, επιπλέον, και όλα τα στρατιωτικά αποθέματα των γαλλικών και ιταλικών στρατευμάτων που αποσύρονταν από τη Μικρασία να τον ενισχύουν εις βάρος της Ελλάδας.  

Μέσα από αυτήν την κατάσταση η ιταλική πλευρά αποτύπωνε τις διαθέσεις της να κυριαρχήσει στο μεσογειακό χώρο με την παράμετρο της καταστροφής των Ελλήνων στη Μικρασία. Η δεινή κατάσταση που προέκυψε στην Κέρκυρα στις 31 Αυγούστου 1923 με τις ενέργειες του Μουσολίνι για την κατάληψη της Κέρκυρας με το πρόσχημα της δολοφονίας του Ιταλού Στρατηγού Ενρίκο Τελίνι, που είχε δολοφονηθεί κοντά στην Κακκαβιά, εμπεριείχε τον τότε βομβαρδισμό των δύο φρουρίων της Κέρκυρας και των παρυφών. Μεταξύ των θυμάτων και των τραυματιών οι Μικρασιάτες πρόσφυγες εντός του Παλαιού Φρουρίου είχαν βρεθεί, χωρίς να μπορούν να το διανοηθούν, στο επίκεντρο των ιταλικών σχεδίων για την επιβολή των ιταλικών επιδιώξεων που διαμορφώνονταν τα τελευταία χρόνια.

Απόληξη της καταστροφής αυτής, και του νέου βασανιστηρίου των προσφύγων, η Κοινωνία Των Εθνών, στη οποία η Ελλάδα άμεσα είχε καταφύγει την επομένη του βομβαρδισμού, δεν έδωσε τη δικαίωση που η ελληνική πλευρά περίμενε, αντίθετα, δε, η υπόθεση μελετήθηκε από την Πρεσβευτική Διάσκεψη, η οποία τελικά καταδίκασε την Ελλάδα για ολιγωρία κατά την ανακριτική διαδικασία περί της υπόθεσης Τελίνι. Κατόπιν της «ιταλικής δικαίωσης», οι Ιταλοί πραγμάτωναν την αποχώρηση από την Κέρκυρα στις 27 Σεπτεμβρίου 1923. 

**δημοσιεύθηκε στο φύλλο 13ης-1-2ο24 της εφημερίδας “Η Κέρκυρα Σήμερα” στη στήλη “Απο τα παλιά στο σήμερα”   

Ακολουθήστε το kerkyrasimera.gr για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα από την Κέρκυρα.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Ακολουθήστε μας στο twitter

Ακολουθήστε μας στο Facebook