“Ιστορίες μέσα από το Φόντεγο της Κέρκυρας”

Βουσολίνου Ανυφαντή Ελένη

Έχοντας η Κέρκυρα διαρκές πρόβλημα σιτηρών, ιδιαίτερα κατά τα χρόνια της Βενετικής Κυριαρχίας, δεν ήταν μικρή η ανάγκη της δημιουργίας Σιτοβολώνα, κοινώς ενός Φόντεγο, με σκοπό την αποθήκευση σιτηρών για τις ανάγκες του νησιού, πολύ περισσότερο λόγω του διαρκούς φόβου της έκρηξης λιμού.

Μέσα από την ιστορία που περικλείει τη δημιουργία του και τη λειτουργία του δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εκείνες οι οποίες αποτυπώνουν περιπτώσεις ατασθαλιών, κλοπών, προβληματικών διαχειρίσεων, χωρίς, πάντα να αποδίδονται για αυτές τα πλήρη τεκμηριωτικά στοιχεία.

Αν και κατά το Μάρμορα η Βενετική Διοίκηση, ήδη, το 1489 είχε προχωρήσει στην ίδρυση του Φόντεγο, είναι αρκετές οι αναφορές για την έναρξη λειτουργίας σε επόμενη περίοδο, όπως του Βροκίνη με το οριζόμενο από τον ίδιο ως έτος έναρξης το 1560. Σε κάθε περίπτωση η Βενετική Γερουσία έδινε άμεσα τη βαρύτητα που χρειαζόταν το νησί για την αντιμετώπιση των επισιτιστικών προβλημάτων του, ιδιαίτερα λόγω των έντονων ζητημάτων του σε περιόδους συρράξεων, όπως της περιόδου του 16^ου αι, κυρίως της πολιορκίας των Οθωμανών του 1537.

Σημαντικά, ωστόσο, στοιχεία μέσα από τα γραπτά τεκμήρια που αφορούν την ανάγκη αντιμετώπισης επισιτιστικών ζητημάτων και τη λειτουργία του Σιτοβολώνα, για τον οποίο η αρχική τοποθεσία ήταν στο χώρο του παλαιού Δικαστικού Μεγάρου, κοντά στο Μητροπολιτικό Ναό, φανερώνουν χαρακτηριστικές καταστάσεις της οικονομικής και κοινωνικής ζωής του νησιού. Μία από αυτές τις καταστάσεις αφορά και οικονομικές παρατυπίες και ενέργειες εκτός των καθιερωμένων ενεργειών, ακόμη και καταχρήσεις, οπότε υπήρχε και η απόφαση διάλυσης του σχετικού αυτού ιδρύματος εκ μέρους των Βενετών, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και ο Στυλιανός Βλασσόπουλος στο γνωστότατο έργο του, του 1977,  με στατιστικά και ιστορικά ζητήματα της Κέρκυρας.

Μία αμυδρή ανάμνηση του χώρου της Σιταποθήκης προέρχεται από δύο περιπτώσεις. Η μία αφορά το Υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας, καθότι στο ίδιο αυτό μέρος λειτούργησε το συγκεκριμένο Υποκατάστημα μέχρι τα μέσα του 20^ου αι. Η δεύτερη αφορά το Δικαστήριο, αφού, στη συνέχεια, στο ίδιο μέρος έλαβε χώρα η λειτουργία του Δικαστηρίου, αφού, μέχρι πρότινος, εκεί λειτούργησε το Δικαστικό Μέγαρο.

Βέβαια, προγενέστερα η επανασύσταση του Ιδρύματος του Φόντεγο από τους Βενετούς αποτέλεσε μεγάλη ανάγκη στα μέσα του 18^ου αι., γιατί ιδιαίτερα τα προβλήματα της σιτοδείας του 1758 χρειάζονταν δραστικά μέτρα αντιμετώπισης, ένα από αυτά, όπως αποφασίστηκε, αφορούσε την επαναλειτουργία της Σιταποθήκης. Έτσι, στο συγκρότημα των Ανακτόρων με τις υπόγειες αίθουσες ήταν δυνατή η αποθήκευση μεγάλης ποσότητας σταριού. Το συγκεκριμένο αυτό κτίριο κατά τη χρονική ακολουθία παραχωρήθηκε στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο για τις ανάγκες του Τμήματος Αρχειονομίας- Βιβλιοθηκονομίας.

Η μνήμη, λοιπόν, ενός ιδρύματος, συνυφασμένη με συνιστώσες της ιστορίας της πόλης της Κέρκυρας και με τις επόμενες χρήσεις του έχει αφήσει τα ίχνη για τη σημερινή εποχή. Αρκεί να γίνεται συχνά η αναφορά στα κατάλοιπα του παρελθόντος, είτε επειδή υπάρχουν κάποιες απλές αποτυπώσεις  τους μέσα στο σημερινό ιστό της πόλης, γενικότερα του νησιού, είτε γιατί οι αλλεπάλληλες χρήσεις έχουν και αυτές την αξία της ένδειξης μιας ολόκληρης ζωής, στην οποία έπαιζαν πρωταγωνιστικό ρόλο οι άνθρωποι της ανάλογης εποχής, τους οποίους όλοι μας έχουμε χρέος να θυμόμαστε. Δεν είμαστε το «κέντρο της γης»,  δεν είμαστε οι «σωτήρες των πάντων», γιατί οι πάντες είναι μέρος μιας διαρκούς συνέχειας.     

*δημοσιεύθηκε στο φύλλο 16ης-12-2023 της εφημερίδας “Η Κέρκυρα Σήμερα” στη στήλη “Απο τα Παλιά στο Σήμερα”  

Ακολουθήστε το kerkyrasimera.gr για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα από την Κέρκυρα.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Ακολουθήστε μας στο twitter

Ακολουθήστε μας στο Facebook