Κάνοντας το σωστό ουσιαστικά εννοείς κι αντιλαμβάνεσαι τις αξίες (Γράφει ο Μ. Μιχαλόπουλος*)

Ενεργώντας σε μια κουλτούρα, ή συμβάλλοντας σε μια κουλτούρα – είτε πρόκειται για τον σπίτι μας, η την εργασία και το επάγγελμά μας, την πόλη μας, την κοινωνία μας ή οποιαδήποτε οντότητα, συνεπάγεται την υλοποίηση των αξιών και ότι είναι σημαντικό. Συνειδητοποιώ τις αξίες και ενεργώ σύμφωνα μ’ αυτές, είναι αυτό που θα απαιτήσω και θ’ αξιώσω τόσο από τον εαυτό μου όσο και από τους άλλους. Όταν μια Μπάντα αποφασίζει να κάνει κάτι εντελώς διαφορετικό τον επόμενο χρόνο, επιδιώκει να πραγματοποιήσει κάτι σημαντικό για αυτήν. Μπορεί να θέλει να εκπλήξει άλλες μπάντες, ή να δοκιμάσει τις δικές της ικανότητες, ή να προσελκύσεις νέους ανθρώπους σ΄ αυτήν. Είναι δυνατόν σε ότι κάνουμε, συνειδητά και με την πρόθεση να αισθανθούμε καλά γι’ αυτό, επιδιώκουμε να συνειδητοποιήσουμε κάτι που είναι σημαντικό για εμάς;;;Σε όλα αυτά διακυβεύονται αξίες, οι άνθρωποι ενημερώνονται κατάλληλα ή γνωρίζουν για αυτές, και στη συνέχεια τις κάνουν πραγματικότητα ενεργώντας πάνω σ’ αυτές. Μπορούν ακόμη και να σκεφτούν βαθύτερα, πιο προσεκτικά σε μεταγενέστερο στάδιο για να δούνε σε ποιο βαθμό τα κατάφεραν. Αυτό που χρειάζεται είναι να ερμηνεύσουμε όλες αυτές τις εκτιμήσεις συνειδητοποιώντας τις αξίες και τις ενέργειες που ακολουθούν ως την υλοποίηση και αξιοποίησης τους. Η συνειδητοποίηση των αξιών έχει δύο σημασίες, την επίγνωση και την αξιοποίηση. Οι καλοί διευθυντές Μπάντας προσπαθούν να κάνουν μεγάλες συναυλίες και εκτελέσεις για να κάνουν πραγματικότητα αυτό που είναι σημαντικό σ’ αυτούς και υποθέτουν ότι οι ακροατές ψάχνουν τη μεγάλη-εξαιρετική μουσική επειδή αυτό είναι σημαντικό σ’ αυτούς. Όταν χρησιμοποιώ τον όρο αξιοποίηση, αναφέρομαι στο να κάνω πραγματικότητα αυτές τις σχετικές αξίες. Συχνά ερμηνεύεται ότι υπονοεί μόνο την πραγματοποίηση της οικονομικής ή της συναλλαγματικής αξίας (δηλαδή πουλώντας κάτι για μια τιμή), αλλά συμπεριλαμβάνω ρητά τις σημαντικές αξίες, όπως καλλιτεχνικές και κοινωνικές αξίες. Η αξιοποίηση είναι η πραγματοποίηση των σχετικών αξιών, οικονομικών ή μη. Επικεντρώνομαι στα πολιτιστικά ιδρύματα, διότι στόχος τους είναι να κάνουν καλό, δηλαδή να κάνουν το σωστό. Με ενδιαφέρει το τι  χρειάζεται για να κάνω το σωστό και αυτό που εμποδίζει τους ανθρώπους σε αυτά τα ιδρύματα να κάνουν το σωστό. Εστιάζοντας στην υλοποίηση των αξιών είναι αυτό που κάνουμε με τους συναδέλφους μας στο χώρο της μουσικής εκπαίδευσης, όταν ασκούμε την μουσική επιστήμη και όταν διδάσκουμε. Σίγουρα, εμείς οι μουσικοί μπορεί να είμαστε ζηλότυποι, παθητικά επιθετικοί, πρόθυμοι για την προσοχή και τα χρήματα, η ακόμη και αγενής προς τους συναδέλφους που σκέφτονται διαφορετικά και σε μαθητές που δεν διαβάζουν, αλλά αν καθίσουμε σε μια λογική διάθεση, θα επιβεβαιώσουμε την δέσμευσή μας για την επιδίωξη και αναζήτησης της αλήθειας, την ανάγκη για συλλογικότητα ως μια σημαντική αξία , και την ειλικρίνεια. Κάνοντας όλα αυτά, μπορούμε να αξιοποιήσουμε όχι μόνο τις μουσικές αλλά και τις κοινωνικές αξίες. Μερικές φορές μπορούμε να ομολογήσουμε τις αδυναμίες μας χωρίς να χρειάζεται να προσποιούμαστε ότι είμαστε τέλειοι. Αισθάνομαι πολύ καλύτερα στην επιδίωξη και αναζήτηση της ειλικρίνειας και της φιλαλήθειας, της καλής συνομιλίας και της καλής διδασκαλίας. Εστιάζοντας στην υλοποίηση των αξιών είναι αυτό που ο πολιτιστικός τομέας έχει ως σκοπό του να κάνει, τουλάχιστον αυτό που οι «σοβαροί» ηγέτες και πρωτεργάτες των πολιτιστικών οργανώσεων-φορέων και οι «σοβαροί» καλλιτέχνες φιλοδοξούν να κάνουν. Για παράδειγμα ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Ρότερνταμ θέλει να έχει τους καλύτερους μουσικούς και τον καλύτερο μαέστρο για να εκτελέσει την 5η του Μάλερ, έτσι όπως ποτέ δεν έχει εκτελεστεί πριν. Ή θέλει να εκτελέσει την πειραματική μουσική ενός νέου συνθέτη, επειδή πραγματικά πιστεύει στη δύναμή του. Στόχος του είναι να δημιουργήσει υπέροχη μουσική στα καλύτερά της. Στην επιδίωξη των στόχων του αυτός ο διευθυντής της ορχήστρας πρέπει να καταπολεμήσει την έλλειψη ενδιαφέροντος μεταξύ των τακτικών ακροατών. Μπορεί να χρειαστεί να ασχοληθεί με έναν δύσπιστο διευθυντή παραγωγής και με απρόθυμους μουσικούς. Και πρέπει να αντιμετωπίσει την συντριπτική προτίμηση για το συνηθισμένο, για την αναγνωρίσιμη μουσική που κάνει την ακρόαση εύκολη. Δηλαδή, να είναι αντιμέτωπος με την επιθυμία για διασκέδαση και ψυχαγωγία. Και επειδή η ψυχαγωγία πουλάει εισιτήρια, πρέπει να είναι δημιουργικός στην πραγματοποίηση της μουσικής του αποφεύγοντας την πτώχευση. Ο Ολλανδός ποιητής Lucebert κάποτε σημείωσε: «οτιδήποτε έχει αξία είναι ευάλωτο-τρωτό». Οι άνθρωποι στον ολλανδικό πολιτιστικό τομέα έχουν αγκαλιάσει αυτό το ρητό για να χαρακτηρίσουν το επαναλαμβανόμενο δίλημμά τους. Προσπαθώντας να κάνουν το καλό, να συνειδητοποιήσουν ότι αυτό που είναι σημαντικό για αυτούς, όπως η μεγάλη τέχνη, η υπέροχη μουσική, μια μεγαλειώδεις θεατρική παράσταση, κινδυνεύουν να χάσουν τα πάντα. Το ερώτημα είναι τότε αν πρέπει να συμβιβαστούν με τις αξίες τους προκειμένου να μπορέσουν να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους. Μερικοί θα τους πουν να δώσουν περισσότερη προσοχή σε αυτό που θέλει το κοινό. Άλλοι θα τους νουθετήσουν να είναι ισχυροί στην έκφραση των αξιών τους, να υπερασπιστούν την τέχνη που θέλουν να κάνουν και να πείσουν ή να παραπλανήσουν τους άλλους για να ακολουθήσουν την μεγάλη τέχνη. Τι άλλωστε μας δίδασκε ο Αριστοτέλης;;;Ζητώντας από τους άλλους και τον εαυτό σας σχετικά γι’ αυτό που αξίζει να αγωνίζεστε και να προσπαθείτε, είναι η διερεύνηση για το καλό που εσείς και άλλοι επιδιώκετε.

Ενεργώντας σύμφωνα με τις αξίες συνεπάγεται την προσπάθεια και τον αγώνα για το καλό.

*Είναι μαέστρος

**Το άρθρο δημοσιεύεται στο σημερινό φύλλο του Σαββάτου της “Κ.Σ.” που κυκλοφορεί το Σαββατοκύριακο στα περίπτερα

Ακολουθήστε το kerkyrasimera.gr για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα από την Κέρκυρα.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Ακολουθήστε μας στο twitter

Ακολουθήστε μας στο Facebook