Περί Γκίλφορδ

Βουσολίνου Ανυφαντή Ελένη*

Όταν αρκεί και μόνο η αναφορά του ονόματος ενός γνήσιου φιλέλληνα και παράλληλα αγωνιστή ελληνιστή για την ανάδειξη της  διάδοσης των αξιών του ελληνικού πολιτισμού, προκειμένου να αναδειχθεί η σπουδαιότητα τέτοιας προσφοράς, τότε η περίπτωση του Γκίλφορδ, δηλαδή  του ιδιαίτερα γνωστού Γκίλφορδ Φρέντερικ Νορθ (1766-1827), αποτελεί ιδανική περίπτωση.

Ένας άνθρωπος που θα μπορούσε να διαβιεί μέσα σε συνεχή ανέλιξη, πολιτική και κοινωνική, σε ευρωπαϊκά κέντρα της εποχής του, όπως στην Ιταλία, στη Γαλλία, στη Σμύρνη, κι όμως συνειδητά παρέμενε στην αγαπημένη του Κέρκυρα, ειδικά για τη δύσκολη οργάνωση της παιδείας. Η επίτευξη ίδρυσης Πανεπιστημίου ήταν το μεγάλο του σχέδιο, για το οποίο γεγονός είχε συχνά εποικοδομητική επικοινωνία με τον Ιγνάτιο Ουγγροβλαχίας (1765-1828), μεγάλη πνευματική μορφή που επηρέασε δυναμικά τα πνευματικά τεκταινόμενα στο Βουκουρέστι και την επαναστατικότητα στον ελλαδικό χώρο.

Ένα ιδιαίτερο στοιχείο που επιθυμούσε ο Γκίλφορδ να αποτυπώσει ήταν η στενή σχέση μεταξύ χριστιανικού ιδεώδους και ελληνικού πνεύματος. Δεν είναι τυχαίο ότι η λειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Ιονίου Ακαδημίας σηματοδότησε ένα στοιχείο ξεχωριστής σημασίας, όπως προέκυψε με τα εγκαίνιά της στις 29 Μαΐου 1824, την ημερομηνία εκείνη που συμπίπτει με το γεγονός της πτώσης της Κωνσταντινούπολης, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, καθόλου τυχαία σύμφωνα με τη σημειολογική ανάδειξη της συνέχειας του Βυζαντινού Πολιτισμού και του Ορθόδοξου Χριστιανικού Πνεύματος. Συγκεκριμένα, από την ημέρα εκείνη οι Τρεις Ιεράρχες ορίστηκαν ως οι Προστάτες της Ιονίου Ακαδημίας και άμεσα ξεκίνησε η τήρηση το λειτουργικού πλαισίου της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Δεν επρόκειτο για μια τυπολατρική διαδικασία, ήταν η αυθόρμητη προαίρεση για την ανάπτυξη των στοιχείων που εμπεριέχονται στην απόλυτη εναρμονισμένη σχέση μεταξύ αρετής πνεύματος και ψυχής, έτσι όπως μπορούσε να προκύψει μέσα από τη συσχέτιση της Ορθοδοξίας με την ελληνική διανόηση.

Πέρα, ωστόσο, από τη μεγάλη του προσφορά στον τομέα της λειτουργίας της Ιονίου Ακαδημίας, για την οποία διέθεσε ένα πολύ μεγάλο μέρος της περιουσίας του, και, που δυστυχώς, χωρίς αυτή τη βοήθεια, σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες, άρχισαν και τα προβλήματα για τη διατήρηση του Πανεπιστημίου, μεγάλη του επιδίωξη ήταν και η απόκτηση σημαντικών βιβλίων που θα συνέβαλαν στον εξευρωπαϊσμό των Επτανησίων, και όχι μόνο. Παράλληλα, ασχολήθηκε ιδιαίτερα και με το σχεδιασμό του συστήματος εκπαίδευσης. Βάσει αυτού διαμορφωνόταν η προκαταρκτική ή στοιχειώδης με τη διδασκαλία των Θρησκευτικών, της Γραφής και της Αριθμητικής, η διδασκαλία των δευτερευόντων, με τα Ελληνικά, τα Λατινικά, τις Καλές Τέχνες, την Αριθμητική, τα Στοιχεία Γεωμετρίας και τα Αγγλικά και, φυσικά, η ανώτερη εκπαίδευση, του Πανεπιστημίου.

Σε κάθε του βήμα ο Γκίλφορδ ήταν σε συνεχή συνεργασία με τον Ιωάννη Καποδίστρια.

Η κοινή τους σύμπραξη αποτέλεσε δυναμική προϋπόθεση πνευματικής ανάτασης των νησιωτών, γενικότερα, δε, της αναδημιουργικής παραγωγής των ιδεωδών του ελληνισμού. Μέσα σε αυτά τα ιδεώδη η έννοια της ελευθερίας, της αρετής, της δημοκρατίας και του μέτρου σηματοδότησαν την κοινή προσπάθεια για την επίτευξη του οράματος: την ενίσχυση της ελληνικότητας σε κάθε τομέα χωρίς ρητορείες και αμετροέπειες, αντίθετα, με απόλυτο σεβασμό στην πορεία της αγνής αναγεννησιακής πορείας για το Ελληνικό Γένος.

Ήταν ευτύχημα η κοινή πορεία των δύο εξαίρετων ανδρών, κατορθώνοντας ο Ιωάννης Καποδίστριας τα μέγιστα για την όσο το δυνατόν πιο αίσια έκβαση του Ελληνικού Ζητήματος και ο Γκίλφορδ Φρέντερικ Νορθ για τη μετακένωση των ανόθευτων ελληνικών πνευματικών αξιών.   

*δημοσιεύθηκε στο φύλλο 15ης-1-2022 της ΚΣ στη στήλη “ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ”    

Ακολουθήστε το kerkyrasimera.gr για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα από την Κέρκυρα.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Ακολουθήστε μας στο twitter

Ακολουθήστε μας στο Facebook