Πρόταση κοσμοθεωρίας μέσα από την κουλτούρα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη

Βουσολίνου Ανυφαντή Ελένη

Τουλάχιστον από την εποχή των Δεσμών ο κάθε νέος στρέφεται από νωρίς σε ορισμένη κατεύθυνση, θετικού ή θεωρητικού προσανατολισμού, κατά τη διάρκεια της σχολικής του ζωής κατά την περίοδο που προετοιμάζεται για την εισαγωγή του στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Έτσι, ο μαθητής που επιθυμεί να εισαχθεί σε σχολή φιλολογική ή φιλοσοφική, άρα με θεωρητικό προσανατολισμό, «απεχθάνεται», κατά βάση τα Μαθηματικά. Επίσης, κάθε μάθημα που δεν εξετάζεται πανελλαδικά αποτελεί εντελώς αδιάφορο μάθημα.
Η προσωπικότητα, δηλαδή, του μαθητή αυτοχαρακτηρίζεται και αυτοδιαμορφώνεται με μοναδικό ποιοτικό ενδιαφέρον, είτε πρακτικού είτε θεωρητικού τύπου.
Μία εντελώς διαφορετική αντιμετώπιση προκύπτει από το «συνολικό» άνθρωπο, εκείνον, δηλαδή, που δεν έχει τομές στα ενδιαφέροντά του, που δεν ξεχωρίζει το ένα από το άλλο αντικείμενο με ωφελιμιστικό κριτήριο. Από κάθε στοιχείο, από κάθε δραστηριότητα μπορεί να προκύψει μια σημαντική αξία, ικανή να συμπροσφέρει μαζί με τις υπόλοιπες στην ολική διαμόρφωση της προσωπικότητας και στην ταυτότητα της καλλιεργημένης προσωπικότητας.
Περίπτωση τέτοιας ανώτερης προοπτικής προέκυπτε από την κοσμοθεωρία του διαπρεπούς Κερκυραίου Λογοτέχνη Κωνσταντίνου Θεοτόκη.
Η παιδεία του με την εξαιρετική φιλομάθεια για πολυποίκιλη ενασχόληση με αντικείμενα που δεν είχαν μεταξύ τους τομές, με ζητήματα που σχετίζονταν με Μαθηματικά, Φιλοσοφία, Φιλολογία, στην ψυχή και το πνεύμα του απέδιδε πολλαπλά. Επίσης, η δια βίου μόρφωση, αν και έζησε μόνο 51 χρόνια, αποτέλεσε πρωτοποριακό, για την εποχή του, κανόνα ζωής. Ήξερε να συνδυάζει το αντικείμενο σπουδών που απολάμβανε σε διαφορετικές χώρες, όπως στη Γαλλία, ιδίως στο Παρίσι, στην Αυστρία, κυρίως στο Γκρατς, στην Ελλάδα, στο Μόναχο.
Η παιδεία του αντανακλάται όχι μόνο στη συνολική αποτίμηση καταστάσεων και γεγονότων, αποκρυσταλλώνεται η ρεαλιστική τραγικότητα ανθρώπινων προβλημάτων και η πολυσύνθετη διάσταση της ανθρώπινης προσωπικότητας των ανθρώπινων τύπων που αναδεικνύονται στα έργα της συγγραφικής παραγωγής του.
Τίποτα δεν είναι μονομερές και ανεξάρτητο παραγόντων, σε κάθε περίπτωση ενυπάρχουν πολλαπλά δεδομένα τα οποία δημιουργούν αναπόσπαστα μόρια της τελικής μορφής προσωπικοτήτων, αλλά και σε κάθε κατάσταση γεγονότων η συγκυρία διαμορφώνεται κατόπιν πολλών αιτιών, δράσεων, αντιδράσεων. Ακόμη και απέναντι στην κατάσταση κατεστημένου, τίποτα δεν προεξοφλεί την απόλυτη τήρηση καθιερωμένων πρακτικών, η κάθε κατάσταση εξαρτάται από πολλαπλά δεδομένα. Χαρακτηριστική περίπτωση, η άρνηση της γυναίκας να ακολουθήσει την καθιερωμένη κοινωνική κατάσταση της εποχής της σχετικά με την υποταγή της στην οικονομία του χρήματος, πολύ περισσότερο, όταν χωρίς προίκα δεν προχωράει η σύναψη γάμου. Τη στιγμή που όλα είναι τακτοποιημένα σύμφωνα με την καθιερωμένη κοινωνική πρακτική και ο γάμος μπορεί να συναφθεί, τότε, ακόμη και όταν η γυναίκα έχει το μεγάλο βάρος ευθύνης να εγγυηθεί και την ασφάλεια ζωής του παιδιού της, έρχεται η μεγάλη ανατροπή: απέναντι στην κοινωνική υποδούλωση της γυναίκας έρχεται η χειραφέτηση, υψώνεται η μαχητικότητα που καταλύει το καθιερωμένο κοινωνικό κατεστημένο. Μια τέτοια εξέλιξη, όπως δίνεται στη νουβέλα «Η τιμή και το χρήμα» βασίζεται ακριβώς στην πολλαπλή συσχέτιση παραγόντων που δίνουν μια διαφορετική προσέγγιση.
Το πεζογραφικό και ποιητικό έργο του Κωνσταντίνου Θεοτόκη δεν αποτελεί μόνο ένα σύνολο απαράμιλλης παραγωγής και ξεχωριστής σοφίας, αποτελεί και το επιστέγασμα της κοσμοθεωρίας που συνδιαμορφώνεται μέσα από την πολλαπλή αιτιοκρατική κατάσταση αλληλοεξαρτούμενων παραγόντων. Τίποτα δεν είναι απόλυτο, πάντα υπάρχει και η άλλη περίπτωση. Όλα βρίσκονται σε κοινή αλληλεξάρτηση. Γιατί, λοιπόν, να μη ξεπεραστεί και η μονομέρεια των ενδιαφερόντων των μαθητών και η αντίστοιχη κατηγοριοποίηση απαραίτητων και μη γνωστικών αντικειμένων; Η αξία της συνολικότητας, ίσως, μπορεί να οδηγήσει σε μια άλλη κοσμοθεωρία, σε μια άλλη παιδεία.

Ακολουθήστε το kerkyrasimera.gr για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα από την Κέρκυρα.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Ακολουθήστε μας στο twitter

Ακολουθήστε μας στο Facebook