«Από την καμαρίλα στον κόσμο της αλήθειας;»

Βουσολίνου Ανυφαντή Ελένη

Η επιδίωξη της εξασφάλισης των καλύτερων δυνατών προϋποθέσεων για την όσο το δυνατόν ικανοποιητική διαβίωση εξαρτάται όχι μόνο από τις υλικές ανάγκες του κάθε ανθρώπου, καθότι οι ηθικές αρχές είναι ο επίσης σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την κάθε απόφαση για τον αγώνα της επιβίωσης, ή, τουλάχιστον, δεν μπορεί να είναι αποκομμένη η κάθε πράξη από το γενικότερο υπόβαθρο αξιών που το κάθε άτομο ακολουθεί.

Σε κάποιες περιπτώσεις, ωστόσο, δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να μην εξυπηρετείται πρώτιστα η ιδιοτέλεια, δηλαδή το συμφέρον κάποιων ανθρώπων που αντιβαίνει στο κοινό καλό, μάλιστα με την έννοια της ανάλογης «καθεστηκυίας τάξης και πρακτικής», χωρίς ενδοιασμούς ή και στίγματος ντροπής, κάτι που σύμφωνα με την έννοια της ύβρεως απέναντι στην κοινή υπόθεση θα σήμαινε την πρόκληση νεμέσεως που μόνο η τίσσις, η τιμωρία, θα μπορούσε να εξυγιάνει. 

Ειδικότερα, και μέσω σχετικού παραδείγματος, σε μια εποχή κατά την οποία υπήρχαν πολλές αυθαιρεσίες, όσο κι αν διαμορφώθηκαν και θετικά στοιχεία, και συγκεκριμένα κατά την περίοδο της Αγγλικής Προστασίας (1815-1864), ένα συνεχές φαινόμενο που άμεσα επηρέασε το σύνολο των Ιόνιων, εξ ου και η άμεση αίσθηση των καταπατήσεών εις βάρος τους, ήταν η καθημερινή καταπάτηση δικαιωμάτων τους από τους ένθερμους υποστηρικτές και χειριστές της «καμαρίλλας».

Σε πράξεις ιδιοτελείς και κάθε υπέρβασης νομοθετικών διατάξεων η αγγλική μεθόδευση ήταν πανέτοιμη: ο «πυρήνας» της αρμοστείας, που επιδίωκε την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της και μόνο, ή, τουλάχιστον, κατά πλήρη προτεραιότητα, μπορούσε να περιβάλλεται από έμπιστους ανθρώπους που άμεσα  θα συνεργούσαν στις όποιες αυθαιρεσίες, παράλληλα, δε, οι ίδιοι έχαιραν προνομίων και καλοπληρωμένων εργασιών, οπότε αυτή ήταν η περίπτωση της αμφόπλευρης  εξυπηρέτησης. Η καμαρίλα αυτή, μάλιστα στις αρχές της αγγλικής ξενικής κυριαρχίας έφερε το αποτέλεσμα των υψηλών μισθών, που συχνά υπερδιπλασιάζονταν, όπως μεταξύ του 1817 και 1819, καθότι στους 497 «εκλεκτούς» αυτούς της Αγγλικής Προστασίας ο μισθός των 22.687 λιρών αυξήθηκε στις 49.890 λίρες και μάλιστα συμπεριλήφθηκαν στους αρχικούς 497 και άλλοι 73.

Κάτω από μια τέτοια διαχείριση οι επιβαρύνσεις για τον κάθε νησιώτη ήταν δυσβάσταχτες.  Οι υψηλοί εισαγωγικοί δασμοί των προϊόντων, σε συνδυασμό με τις συνεχείς αναπροσαρμογές  στη φορολογία, έφερναν αποτέλεσμα καταστροφικό για τον κάθε μη προνομιούχο. Το φαινόμενο αυτό δεν επέτρεπε καμία καλυτέρευση βιοτικού επιπέδου για τους ανθρώπους αυτούς. Δεν είναι ακραία η άποψη ότι η Κέρκυρα συντήρησε τον Αρμοστή, αλλά και κάθε νησί την κάθε αισχροκέρδεια και τον κάθε πλουτισμό των «ισχυρών».

Μεταξύ των μεταγενέστερων σχολιαστών της επικρατούσας κατάστασης της περιόδου της Αγγλικής Προστασίας ο Κονεμένος Νικόλαος, ξεχωριστός άνθρωπος των γραμμάτων και κορυφαίος στο χώρο του Γλωσσικού Ζητήματος για την αξία της Δημοτικής Γλώσσας, για τον οποίο ο Παλαμάς μόνο εγκωμιαστικά λόγια απέδιδε,  χαρακτήριζε την αγγλοκρατία ως άκρως επιβαρυντική για τους νησιώτες του ιόνιου χώρου. Η βασική σκέψη του Κονεμένου μπορεί να κατανοηθεί μέσα από τις απόψεις του που τις αποτυπώνει στο ποίημά του « Το Όνειρο», όπου παρουσιάζει την εικόνα της εκμετάλλευσης

Κοντολογίς, η αξία της παιδείας και της εκπαίδευσης μπορεί, σύμφωνα με τις θέσεις του Κονεμένου, να δημιουργήσει την αγνότητα, όταν δεν επιδιώκεται παρά μόνο η κατάκτηση της αρετής, οπότε κανένα ψεύδος δε θα επικρατεί έναντι της αλήθειας. Έτσι, σύμφωνα και με το θαυμαστή του, τον Παλαμά, «τα μάτια της ψυχής μου» μπορούν να ανταμώνουν με «τον αληθινό κόσμο», αρκεί όλοι να έχουν μάτια ψυχής. Το ζήτημα, ωστόσο, είναι: απέναντι στην κάθε καμαρίλα, κάθε εποχής, κάθε περίστασης, να ανοίγουν τα μάτια της ψυχής και να παλεύουν τα χέρια της αγνότητας μέσα από το στόμα της αλήθειας.

Και, μην ξεχνάμε, ο Παλαμάς, ο θαυμαστής του Κονεμένου, μας οδηγεί και σε ένα άλλο πνεύμα, στο αρχαίο και αθάνατο, του «ωραίου», του «μεγάλου» και του «αληθινού», έτσι όπως ορίζει ο «Ολυμπιακός Ύμνος», και που με τη μελοποίηση του Σπύρου Σαμάρα αντηχεί σε κάθε γωνιά της γης.    

*δημοσιεύθηκε στο φύλλο 27ης-4-2ο24 της εφημερίδας “Η Κέρκυρα Σήμερα” στη στήλη “Απο τα παλιά στο σήμερα”   

Ακολουθήστε το kerkyrasimera.gr για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα από την Κέρκυρα.

Ακολουθήστε μας στο Instagram

Ακολουθήστε μας στο twitter

Ακολουθήστε μας στο Facebook